NAUKA CZYTANIA DLA DZIECI SŁABOWIDZĄCYCH. Pierwsze słowa.
……………………….
Nauka czytania, pierwsze słowa.
– Dziecko słabowidzące
– dziecko głęboko słabowidzące
– dziecko niedowidzące
– dziecko z problemami przetwarzania wzrokowego
– dziecko z wysoką wadą wzroku
– dziecko z nawracającym zezem
– dziecko z podejrzeniem dysleksji
– dziecko z afazją, dyslalią, alalią, dyspraksją
– Dziecko z niepełnosprawnością sprzężoną
Od czego zacząć naukę czytania w przypadku problemów wzrokowych u dziecka? Jest wiele metod, np. metoda sylabowa, metoda globalna, metoda czytania uczestniczącego. Zawsze jednak, jeszcze zanim dostosujemy metodę do potrzeb dziecka, zaczynamy od powiększeń oraz dostosowań wizualnych.
………………………………..
Możliwe problemy z materiałami edukacyjnymi do nauki czytania, względem dziecka z dysfunkcją wzroku:
– materiały niedostosowane wzrokowo
– zbyt małe litery
– nieczytelna czcionka ( skomplikowana graficznie, ozdobna, imitująca pismo ręczne, przechylenie liter)
– zbyt małe obrazki
– nieczytelne obrazki
– zbyt dużo obrazków na jednej stronie
– zbyt dużo treści obok siebie (małe odległości)
– zbyt dużo treści obrazkowych i piśmienniczych na jednej stronie
………………………………
……………………………..
Materiały do nauki czytania dla dziecka z dysfunkcją wzroku, bezwzględnie muszą być powiększone oraz uproszczone wizualnie.
Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z niepełnosprawnością wzrokową (medyczne słabowidzenie), problemami z przetwarzaniem wzrokowym lub zaburzeniami dyslektycznymi (dziecko dyslektyczne przetwarza i rozumie obraz inaczej niż pozostałe dzieci), zawsze wprowadzamy powiększenia i uproszczenia wizualne.
………………………………………..
konieczne dostosowania wizualne w materiałach do nauki czytania, dla dziecka z dysfunkcją wzroku:
– powiększenia
– uproszczenia graficzne
– powiększone litery
– czcionka uproszczona graficznie, np. ARIAL
– odpowiednie odległości pomiędzy literami
– odpowiednie odległości pomiędzy wyrazami
– obrazki powiększone
– obrazki wyraźne i dostosowane graficznie
– maksymalne uproszczenia w zagospodarowaniu strony, np. jeden powiększony obrazek, niewielka ilość tekstu
……………………………………………
………………..
Kolejnym niezwykle istotnym dostosowaniem dla dziecka z dysfunkcją wzroku, jest odpowiednie miejsce do czytania. Zadbajmy o niezbędne sprzęty codziennego użytku o charakterze tyflopedagogicznym.
………………….
Konieczne dostosowania miejsca nauki oraz miejsca czytania dziecka słabowidzącego:
– odpowiednie oświetlenie całego pomieszczenia
– doświetlenie oglądanych i czytanych materiałów
– zastosowanie odpowiedniej lampki oświetlającej tekst
– zastosowanie stoliczka z podnoszonym blatem
– zastosowanie odpowiedniej wysokości siedzenia dla dziecka
– zastosowanie lup, powiększalników lub sprzętów multimedialnych (np. tablet, smartfon, iPhone), do powiększenia tekstu. Sprzęty te stosujemy tylko wtedy, kiedy dziecko potrafi z nich korzystać i widzi powiększaną treść.
…………………….
Nauka czytania u każdego dziecka słabowidzącego przebiega inaczej. Część dzieci potrzebuje tylko powiększeń, a literki, głoski oraz kodowanie i dekodowanie wskakują dziecku do głowy szybko i sprawnie. Dziecko bardzo szybko zapamiętuje literki, łączy je z głoskami, a kilka literek potrafi złączyć w zrozumiałe słowo lub sylabę, nawet jeśli ta sylaba nie ma żadnego znaczenia (ba, be, ca, ce it.). Dziecko po prostu czyta. Wtedy wystarczają powiększenia, kontrasty, uproszczenia oraz dostosowane miejsce do nauki czytania.
………………………..
Nie zawsze jednak tak jest. Czasami, dziecko nijak nie potrafi nauczyć się czytać. Nie potrafi zapamiętać literek, nie łączy głoski z literką, a łączenie liter w wyraz praktycznie nie istnieje. Dziecko takie odrzuca metodę sylabową (najczęściej stosowaną), bo nie rozumie o co w niej chodzi i po co łączyć litery w sylaby, które nie mają żadnego znaczenia. Bo czym dla takiego dziecka jest sylaba typu BA, BE, BU itp. Jest czymś zupełnie bez żadnego znaczenia. U dziecka z takimi trudnościami w nauce czytania, oprócz słabowidzenia ewidentnie występują dodatkowe problemy wpływające na naukę czytania, np.:
………………
– opóźniony rozwój mowy wpływający na naukę czytania
– poważne problemy z rozwojem mowy, np.: afazja, alalia, dyslalia oraz inne problemy
– skrzyżowana lateralizacja
– dysleksja (warto dopytać, czy w rodzinie któregoś z rodziców występuje dysleksja, ponieważ może ona występować również u dziecka słabowidzącego, ale nie można jej obecnie badać przy dysfunkcji wzroku)
– sprzężone niepełnosprawności wpływające na naukę czytania, np. słabowidzenie + afazja + niepełnosprawność ruchowa
………………………..
W takich sytuacjach metoda sylabowa kompletnie się nie sprawdza i należy z niej zrezygnować. Dziecko z czasem dotrze do poprawnego głoskowania, ale musi otrzymać most, w formie metody czytania globalnego. Zapamiętuje cały wyraz i dopiero z czasem odkrywa jak brzmią poszczególne głoski ułożone w słowie. Tak też wyglądają literki ułożone w wyrazie. Głoska, a literka, to przecież dwie różne sprawy. Podobnie słowo i wyraz.
………………..
Wszystkie pomoce zastosowane dla dziecka z dysfunkcją wzroku, bezwzględnie wymagają powiększeń oraz uproszczenia wizualnego, niezależnie od tego, jaką metodę nauki czytania zastosujemy. Wymagane jest również sprawdzanie odpowiedniej wielkości czcionki. Pamiętajmy, że widzenie może być zmienne, dlatego co kilka miesięcy sprawdzamy ponownie. Czasami można przejść do literek mniejszych, ale zdarza się też, że trzeba wrócić do liter większych. Sprawdzamy również, na jaką czcionkę dziecko lepiej reaguje: zwykłą, czy pogrubioną. To bardzo ważne wzrokowo. Najpierw wprowadzamy literki duże, potem małe.
………………
Bardzo ważne są obrazki. Metoda czytania globalnego jest bezpośrednio związana z obrazkami. Wiele dzieci, szczególnie tych, które mają problemy z mową, myśli obrazami. Dzieci dyslektyczne myślą obrazami. Dziecko słabowidzące oprócz niepełnosprawności wzrokowej może mieć przecież problemy z rozwojem mowy. Może mieć również dysleksję, choć niestety nie możemy jej obecnie potwierdzać przy słabowidzeniu. Takie problemy rozwojowe potrzebują obrazków. A jeśli obrazki mają się pojawić, również muszą być dostosowane.
=========
Nauka czytania, szczególnie przy problemach wzrokowych, jest więc wielkim wyzwaniem. Bardzo ważne jest dostosowanie metod oraz materiałów. Bardzo ważna jest obserwacja dziecka. Obserwujmy dziecko, słuchajmy dziecka. Ono samo podpowiada jak należy z nim pracować. Trzeba odkodować system widzenia dziecka, system komunikatów dziecka oraz system myślenia dziecka, a wtedy zaczyna się współpraca. To wtedy na twarzy dziecka pojawia się uśmiech i zadowolenie, a tuż za nimi idą już postępy.
………
NA CO WIĘC ZWRACAMY SZCZEGÓLNĄ UWAGĘ, ROZPOCZYNAJĄC NAUKĘ CZYTANIA DZIECKA SŁABOWIDZĄCEGO?
………
1. Dobieramy odpowiednią dla dziecka metodę nauki czytania.
2. Dbamy o dostosowania w materiałach czytelniczych (powiększenia, kontrasty)
3. Dbamy o odpowiednie dostosowanie ilustracji i obrazków, jeśli będą używane
4. Odpowiednio dobieramy wielkość czcionki, do aktualnego widzenia dziecka
…………………
………………………
JAK DOPASOWAĆ CZCIONKĘ DO AKTUALNEGO WIDZENIA DZIECKA SŁABOWIDZĄCEGO i dlaczego do aktualnego widzenia?
…………………
Widzenie dziecka słabowidzącego po pierwsze jest zmienne, a po drugie cały czas się rozwija. Dlatego też, dopasowanie czcionek należy powtarzać co kilka miesięcy, obserwując ewentualne zmiany w widzeniu dziecka. Czasem dziecko widzi lepiej, pojawił się postęp wzrokowy, można więc wprowadzić czcionkę mniejszą. Czasem jednak z jakiegoś powodu dziecko widzi gorzej (np., w wyniku przemęczenia, stresu, przechorowania infekcji przedszkolnej lub szkolnej), więc wracamy do czcionki większej. Druga ważna informacja to ogólne założenia co do dostosowań czcionki dla osób słabowidzących. Przyjęło się, że w druku należy stosować maksymalnie czcionkę nr 18. Bardzo często jednak, dzieci słabowidzące uczące się czytać, nie widzą tej czcionki. Jest to bowiem odgórne założenie czysto techniczne, związane z możliwościami druku masowego. Nie należy więc czcionki nr 18 traktować jako ostatecznego dopuszczalnego powiększenia. Sprawa ta znalazła się nawet w Sejmie RP, gdzie dokładnie rozpatrzono to zagadnienie i wyjaśniono, że jest to wielkość czcionki wynikająca z możliwości technicznych druku masowego. Wyjaśniono również, że w działaniach ukierunkowanych indywidualnie i niemasowych, każda osoba słabowidząca powinna mieć powiększaną czcionkę adekwatnie do swoich możliwości wzrokowych.
Szczególne warunki dotyczą dzieci słabowidzących. One dopiero uczą się czytać. Potrzebują więc powiększeń dokładnie takich, jakie mogą w tym okresie przeanalizować wzrokowo. Kiedy będą już czytały sprawnie, mózg stosuje dopowiedzenia oraz pamięć wzrokową całych słów, dzięki czemu starsze dzieci oraz nastolatki słabowidzące potrafią czytać czcionkę mniejszą, mimo, że jej dokładnie nie widzą. To mechanizm podoby do szybkiego czytania osób widzących normatywnie, tylko wykorzystywany tu przez mózg w aspekcie ograniczonego widzenia. W przypadku dzieci słabowidzących małych i dopiero uczących się czytać, odpowiednia wielkość czcionki dobrana do aktualnego widzenia dziecka, to absolutna podstawa nauki czytania oraz czytania w ogóle. Jak więc dopasować najlepszą wielkość czcionki do aktualnego widzenia dziecka słabowidzącego? Na zasadzie fizycznych prób percepcji różnych wielkości czcionek. Tylko realna praca z dzieckiem słabowidzącym na dostosowanych materiałach może pokazać, jaką wielkość czcionki dziecko obecnie najlepiej widzi i taką też należy stosować w domu, w przedszkolu lub w szkole.
…………………………
Mamy już pierwsze opinie do PDF-a: NAUKA CZYTANIA DLA DZIECI SŁABOWIDZĄCYCH. PIERWSZE SŁOWA.
………
……..
NAUKA CZYTANIA DLA DZIECI SŁABOWIDZĄCYCH. Pierwsze słowa PDF
To właśnie w opiniach o tym materiale czytelniczym, najczęściej pojawiały się pytania o to, jak najlepiej dobrać czcionkę odpowiednią dla konkretnego dziecka słabowidzącego, na naszych materiałach. Wyjaśniamy więc krok po kroku. Do dobierania wielości czcionek służą zwierzęta z wieloma podpisami (to samo słowo w różnych wielkościach). Potrzebujemy też ostatniej strony PDF-a, na której jest wykaz wielkości użytych czcionek. Przy pomocy tych wydruków, możemy w formie zabawy wybrać najlepszą czcionkę dla aktualnego widzenia dziecka. Zerkamy na zdjęcia, a na nich pokazany jest prosty przykład.
…………………….
Jak dopasować czcionkę do aktualnego widzenia dziecka słabowidzącego 1.
……………………………….
1. Pierwsze zdjęcie, to plansza LEW lew oraz arkusz zastosowanych czcionek. Mówimy o dzieciach słabowidzących małych: zerówkowych lub pierwszoklasistach. Ich możliwości wzrokowe są bardzo różne, a widzenie cały czas się rozwija i do tego jest zmienne. Na tym etapie dzieci potrzebują dużych powiększeń i prostego przekazu graficznego. Dlatego wielkość czcionki zaczęliśmy od nr-u 36, a kończymy na czcionce nr 80. Później, kiedy dziecko czyta już płynnie, można wprowadzać czcionki mniejsze, obserwując reakcje dziecka.
……………………..
Jak dopasować czcionkę do aktualnego widzenia dziecka słabowidzącego 2.
……………………………..
2. Drugie zdjęcie, to plansza LEW lew z pozaznaczanym arkuszem czcionek. Czy jest jakiś system zaznaczania na arkuszu? Nie, nie ma. To nasze notatki, więc wykonujmy je dla siebie, zgodnie z własnym pomysłem. To co najważniejsze, to aby zaznaczyć, które czcionki dziecko widziało i jak je widziało. Dziś będziemy wnioski pamiętać, ale za miesiąc część informacji po prostu zapomnimy. Dlatego zapisujemy.
……………………………..
3. Jak przeprowadzić obserwacje i co wynika z zapisu? Mamy kilka opcji przeprowadzenia ćwiczeń:
– Jeśli dziecko ładnie współpracuje, jest już duże (np., ma 7 lat), jest chętne do pracy, zna literki i potrafi powiedzieć czy widzi litery, możemy zaproponować pracę na całej planszy ze zwierzątkiem, bez jej cięcia. Rozpoczynamy od wyrazów największych, pytając, czy dziecko rozpoznaje litery, czy widzi litery, czy potrafi przeczytać wyraz. W ten sposób przechodzimy do mniejszych czcionek. Dziecko może dostrzec wszystkie wielkości czcionek lub może dostrzec tylko ich część.
– Jeśli dziecko jest małe (np. ostatnia grupa przedszkolna, zerówka) i nie potrafi powiedzieć czy widzi litery, wprowadzamy prostą zabawę. Wyrazy musimy wyciąć. Znów zaczynamy od największych czcionek. Jeśli dziecko zna literki, prosimy o przeczytanie każdej z nich, np. L-E-W potem l-e-w. Obserwujemy, które czcionki dziecko widzi, a z którymi ma problem. Możemy też prosić o segregowanie wyrazów. Wyrazy pisane literami dużymi układamy na jednej kupce, a wyrazy pisane literami małymi układamy na drugiej kupce. W ten sposób możemy wyłapać moment, w którym dziecko nie jest w stanie posegregować już wyrazów, lub musi się bardzo przyglądać. To będzie wskazywało, że literki są już zbyt małe.
……………………………..
Jak dopasować czcionkę do aktualnego widzenia dziecka słabowidzącego 3.
…………………………
4. Jaką wielość czcionki najlepiej wybrać. Patrzymy na zdjęcie nr 3 z pozaznaczanym arkuszem wielkości czcionek. Każdy musi wybrać własny sytem zapisywania. Na pokazanym arkuszu są 3 formy zaznaczania, ponieważ sytuacja wzrokowa dziecka była bardzo poważna, a dobranie czcionek trudne. Zastosowano więc oznaczenie widzi, nie widzi oraz widzi słabo. Dziecko w pracy z nauczycielami raz widziało, a innym razem nie widziało, mimo, że wielkość czcionki była ta sama lub podobna. Arkusz dokładnie wyjaśnił, dlaczego tak się działo. Dziecko starsze, potrafiące powiedzieć czy widzi, czy nie widzi, dlatego korzystało z całej planszy z lwem. Plansza nie była cięta. Ćwiczenia rozpoczęte od czcionek największych. Przy nich nie było żadnego problemu. Idziemy dalej i tak docieramy do czcionki 60 bez pogrubienia, kiedy pojawia się notatka „do obserwacji”. Dziecko przeczytało, ale musiało się dłużej przyglądać. Należy więc obserwować widzenie przez dziecko tej czcionki na innych planszach. Co ciekawe, Przy czcionce mniejszej (54 z pogrubieniem) dziecko znów czyta wszystko bez problemu, ale przy tej samej czcionce, ale bez pogrubienia, wyraz pisany małymi literkami dziecko widzi słabo. Cóż się stało? Dlaczego ta sama czcionka nr 60 odbierana jest tak różnie, a potem czcionka mniejsza 54, tylko z pogrubieniem czytana jest w całości? Pewnie już część osób domyśla się co jest przyczyną, ale idziemy dalej. Przy czcionce nr 44 dziecko znów czyta wszystko bez problemu, a przy tej samej czcionce, ale bez pogrubienia, literki małe nie są już widoczne. Czcionka 36 nie jest widziana ani w literkach dużych, ani małych, ani pogrubionych. Dlaczego jedne wyrazy dziecko widziało, a innych nie? Ponieważ dziecko potrzebuje czcionki pogrubionej przy mniejszych wielkościach. Co więcej litery duże widzi w innej wielkości czcionki, niż litery małe. Wnioski: Pierwsza wielkość czcionki widziana zarówno w literach dużych i małych, to rozmiar 44 ale koniecznie z POGRUBIENIEM. Mówimy o początkach nauki czytania i o pierwszych słowach. Dlatego, dla komfortu dziecka możemy początkowo stosować czcionkę 54, którą dziecko widziało już bardzo dobrze. Kiedy dziecko będzie łatwo łączyło literki, a czytanie ruszy, możemy wprowadzić również czcionkę nr 44. Z czasem widzenie czcionek będzie się zmieniać, a dziecko będzie czytać coraz mniejsze czcionki. Czyta mózg, a oko tylko przekazuje najpotrzebniejsze informacje.
………………….
Jak dopasować czcionkę do aktualnego widzenia dziecka słabowidzącego 4.
………………………….
5. Kolejny krok, to sprawdzanie widzenia na innych planszach, a w PDF-ie mamy aż 16 plansz z różnymi zwierzętami i napisami. Zdjęcie 4 pokazuje kilka przykładów plansz do sprawdzania najlepszej wielkości czcionki.
…………………………….
6. Co zrobić z wynikami naszych obserwacji? Jeśli jesteśmy rodzicami, przekazujemy obserwacje do przedszkola lub do szkoły, prosząc o stosowanie odpowiednich wielkości liter. Jeśli jesteśmy nauczycielami lub terapeutami, przekazujemy obserwacje rodzicom i wyjaśniamy na jakich materiałach z dzieckiem pracować.
…………………………………………………
7. Gdzie kupić PDF do samodzielnego wydruku: NAUKA CZYTANIA DLA DZIECI SŁABOWIDZĄCYCH. PIERWSZE SŁOWA ? Klikamy w link i przechodzimy do sklepu:
……………JAK KUPIĆ PLIK PDF ?
KLIKAMY Z W LINK i przechodzimy do oferty w sklepie z pomocami edukacyjnymi „Złoty nauczyciel”, tam kupujemy plik i po chwili mamy go już na mailu:
NAUKA CZYTANIA DLA DZIECI SŁABOWIDZĄCYCH. Pierwsze słowa PDF
………………………………….
………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
……….
Co roku, wraz z rozpoczęciem roku szkolnego, otrzymujemy bardzo dużo pytań o dostosowane materiały edukacyjne, do nauki czytania dla dzieci z dysfunkcjami wzroku. Rodzice, pedagodzy oraz terapeuci, pytają o podstawowe materiały na rozpoczęcie nauki czytania, jak też o materiały trudniejsze. Brakuje dostosowanych pomocy edukacyjnych.
………………………..
Reagując na pytania o pomoce do nauki czytania dla dzieci z dysfunkcjami wzroku oraz na ich duże zapotrzebowanie, opracowaliśmy odpowiednio dostosowane materiały czytelnicze. Uwzględniliśmy różne rodzaje medycznej przyczyny słabowidzenia (retinopatia wcześniacza, hipoplazja nerwu wzrokowego, zaćma wrodzona, zmętnienia rogówek, problemy siatkówkowe oraz z nerwem wzrokowym, wysokie wady wzroku, nawracający zez, inne rzadsze przyczyny) oraz różne stopnie ostrości widzenia (pomoce sprawdzone są już od 3% widzenia). Wzięliśmy pod uwagę również zawężenie pola widzenia.
…………………………
Zaczęliśmy od materiałów najprostszych, czyli od NAUKI CZYTANIA PIERWSZYCH SŁÓW.
…………………………..
Aby ułatwić dostępność materiałów dostosowanych do nauki czytania dla dzieci słabowidzących, zaproponowaliśmy SZYBKI ZAKUP PDF do samodzielnego wydruku. Aby każdy szybko mógł samodzielnie zdobyć pdf z materiałami, wydrukować materiały i zaproponować dziecku.
………………………………
………………….
CO ZAWIERA PDF DO SAMODZIELNEGO WYDRUKU?
………………………..
Plik zawiera 48 stron. Ilustracje są uproszczone i dostosowane do dysfunkcji wzroku. Litery powiększone i proste wizualnie. Materiał zawiera zwierzęta, wyrazy oraz dokładną instrukcję postępowania: jak przygotować pomoce, jak pracować z dzieckiem, jak rozmawiać z dzieckiem z dysfunkcją wzroku. Opis jest bardzo dokładny, dlatego zajęcia może zrealizować zarówno rodzic w domu, jak też wychowawczyni w zerówce lub w edukacji wczesnoszkolnej. Wydruki najlepiej jest zalaminować oraz pociąć wg opisu. Tak przygotowane pomoce należy prezentować na czarnym lub ciemnym tle. Pomoce zawierają proste wyrazy oraz różne wielkości liter, aby wybrać najlepszą wielkość czcionki dla konkretnego dziecka.
Czytanie globalne do samodzielnego wydruku 1
PLIK ZAWIERA:
- 14 stron z ilustracjami zwierząt oraz napisami do czytania, szukania i układania. Przykłady:
Nauka czytania dla dzieci słabowidzących. Pierwsze słowa 2
- 26 stron z ilustracjami zwierząt oraz napisami w różnych wielkościach. Napisy służą do czytania, segregowania oraz sprawdzania najlepszej wielkości czcionek. Przykłady:
Nauka czytania dla dzieci słabowidzących. Pierwsze słowa 3
- 8 stron z dokładnym opisem pracy z dzieckiem z dysfunkcją wzroku
Nauka czytania dla dzieci słabowidzących. Pierwsze słowa 4
JAK SAMODZIELNIE PRZYGOTOWAĆ POMOCE?
Plik drukujemy w kolorze na najwyższej jakości wydruku. Wydruki najlepiej jest zalaminować oraz pociąć wg opisu. Tak przygotowane pomoce należy prezentować na czarnym, ciemnym tle lub jasnym tle.
JAK KUPIĆ PLIK PDF ?
KLIKAMY Z W LINK i przechodzimy do oferty w sklepie z pomocami edukacyjnymi „Złoty nauczyciel”, tam kupujemy plik i po chwili mamy go już na mailu:
NAUKA CZYTANIA DLA DZIECI SŁABOWIDZĄCYCH. Pierwsze słowa PDF
………………..
……………..