Lęki dziecka słabowidzącego w pierwszych latach życia.
LĘKI DZIECKA SŁABOWIDZĄCEGO W PIERWSZYCH LATACH ŻYCIA. Jednym z pierwszych problemów rozwojowych, z jakimi spotykają się rodzice dziecka z poważnym problem wzrokowym, są lęki. Wynikają one głównie z ograniczonego lub bardzo ograniczonego wzroku. U części dzieci mogą pojawiać się dodatkowe przyczyny, wynikające z wcześniactwa lub innych obciążeń okołoporodowych czy wrodzonych. Pierwszym, najtrudniejszym i najbardziej wymagającym lękiem staje się lęk separacyjny. Kiedy rodzic zaczyna doświadczać lęku separacyjnego dziecka, wie już, że jego rodzicielstwo będzie dużo trudniejsze, od znanych mu standardów i wyobrażeń. Dziecko może przeżywać jedną kategorię lęków lub może przeżywać ich kilka.
Najtrudniejsze są pierwsze tygodnie, miesiące, a nawet całe pierwsze lata. Wraz z wiekiem i rozwojem dziecka, część lęków zmniejsza się lub zanika zupełnie. Część przechodzi w fazę łagodniejszą, a część utrzymuje się długo. Pocieszający jest jednak fakt, że im dziecko jest starsze, tym większe są szanse na opanowanie reakcji lękowych.
Podstawowe informacje o lękach dzieci słabowidzących w pierwszych latach życia, zawarliśmy w prostej grafice. Grafika zawiera dużo tekstu, podzielonego na istotne punkty i podpunkty. Aby zgłębić temat, omówimy po kolei każdy punkt.
————————————
Lęki dziecka słabowidzącego w pierwszych latach życia. Opis. Mamotatopokazmi.pl
————————————————————————————————–
1. LĘKI SEPARACYJNE
………………..
– lęk przed odłączeniem od rodzica
– lęk przed obcymi ludźmi
– niemowlę nie chce być odkładane z rąk mamy lub taty
– niemowlę zasypia głównie na rękach, po odłożeniu z rąk natychmiast się budzi
– kilkulatek kurczowo trzyma się ręki mamy lub tatyLęki separacyjne są niezwykle trudne dla rodziców i dla samego dziecka. Uaktywniają się podczas wyjazdów, badań lekarskich, ale też w zwykłej codzienności. Nierzadko, mamy praktycznie nie mogą odłożyć dziecka, ponieważ natychmiast zaczyna ono płakać, a wręcz panikować. Badania lekarskie stają się traumatyczne zarówno dla dziecka, jak też rodziców. Dziecko nie chce oderwać się od mamy lub taty. Płacze, histeryzuje, panikuje. Kilkulatki mogą być nieśmiałe, odwracają się tyłem do rozmówcy, nie chcą odpowiadać na pytania, kurczowo trzymają się ręki rodzica. W takich sytuacjach, mogą pojawiać się też nieprzyjemne komentarze z otoczenia. Rodzice słyszą błędne stereotypy, że tak sobie dziecko nauczyli, że dziecko zbyt mało przybywa z obcymi, że nie wolno tyle dziecka nosić, bo się przyzwyczai, że dziecko jest rozpieszczone. Wszystkie te stwierdzenia nie mają nic wspólnego z realnym stanem rzeczy, a rodzic musi mieć świadomość, że nie popełnił żadnego błędu. Dziecko po prostu boi się i aktywują się reakcje lękowe. Potrzebuje spokojnego wsparcia i czasu. Z czasem lęk separacyjny zmniejsza się, jednak nie wolno wymuszać na dziecku siłowych postępów. Każdy siłowy postęp wraca emocjonalnie w późniejszym czasie.
– lęk przed obcymi ludźmi
– niemowlę nie chce być odkładane z rąk mamy lub taty
– niemowlę zasypia głównie na rękach, po odłożeniu z rąk natychmiast się budzi
– kilkulatek kurczowo trzyma się ręki mamy lub tatyLęki separacyjne są niezwykle trudne dla rodziców i dla samego dziecka. Uaktywniają się podczas wyjazdów, badań lekarskich, ale też w zwykłej codzienności. Nierzadko, mamy praktycznie nie mogą odłożyć dziecka, ponieważ natychmiast zaczyna ono płakać, a wręcz panikować. Badania lekarskie stają się traumatyczne zarówno dla dziecka, jak też rodziców. Dziecko nie chce oderwać się od mamy lub taty. Płacze, histeryzuje, panikuje. Kilkulatki mogą być nieśmiałe, odwracają się tyłem do rozmówcy, nie chcą odpowiadać na pytania, kurczowo trzymają się ręki rodzica. W takich sytuacjach, mogą pojawiać się też nieprzyjemne komentarze z otoczenia. Rodzice słyszą błędne stereotypy, że tak sobie dziecko nauczyli, że dziecko zbyt mało przybywa z obcymi, że nie wolno tyle dziecka nosić, bo się przyzwyczai, że dziecko jest rozpieszczone. Wszystkie te stwierdzenia nie mają nic wspólnego z realnym stanem rzeczy, a rodzic musi mieć świadomość, że nie popełnił żadnego błędu. Dziecko po prostu boi się i aktywują się reakcje lękowe. Potrzebuje spokojnego wsparcia i czasu. Z czasem lęk separacyjny zmniejsza się, jednak nie wolno wymuszać na dziecku siłowych postępów. Każdy siłowy postęp wraca emocjonalnie w późniejszym czasie.
………………..
2. LĘKI DOTYKOWE (dotykanie dziecka)
– lęk przed dotykaniem przez obce osoby
– nie lubi być przebierane
– może bać się kąpieli, pocierania gąbką, mycia włosów, chlapania po twarzy
– ma potrzebę zakładania jednego rodzaju ubranek (szczególnie kilkulatek)
– duża wrażliwość na rodzaj materiału odzieży
– kilkulatek wyczuwa wszystkie metki, szwy, aplikacje, wystające nitki. Wszystko to może budzić dyskomfort i niepokój dziecka
– nie lubi być przebierane
– może bać się kąpieli, pocierania gąbką, mycia włosów, chlapania po twarzy
– ma potrzebę zakładania jednego rodzaju ubranek (szczególnie kilkulatek)
– duża wrażliwość na rodzaj materiału odzieży
– kilkulatek wyczuwa wszystkie metki, szwy, aplikacje, wystające nitki. Wszystko to może budzić dyskomfort i niepokój dziecka
3. LĘKI DOTYKOWE (kiedy dziecko dotyka)
– płacze i panikuje po dotknięciu „strasznego” materiału
– przykłady rzeczy strasznych i dyskomfortowych dotykowo: pluszaki z długim futerkiem, lampki światłowodowe ( końcówki światłowodów), materiały chropowate, drapiące, klejące, śliskie itp.
– każde dziecko ma własne „straszne” materiały
– im większy deficyt wzroku, tym większy lęk dotykowyLęki dotykowe podzielone są 2 sfery: kiedy dziecko jest dotykane oraz kiedy dziecko samo dotyka. Zarówno jedna, jak też druga sfera, są trudne dla dziecka, ale też dla rodzica. Dziecko słabowidzące nie lubi dotyku obcych. Może bać się dotykania podczas terapii ruchowych, nie lubi rozbierania do badań i ćwiczeń. Mogą przyjść momenty, kiedy pojawia się lęk przed kąpielą. Mycie włosów, może być udręką, a zachlapanie twarzy wodą może skończyć się paniką. Rodzaje ubranek i materiałów również nie zostają obojętne. Są dzieci, które komfortowo czują się tylko w jednym rodzaju materiału i kroju ubranek. Zmiana komfortowych i tolerowanych materiałów kończy się zaniepokojeniem i płaczem. W drugiej kategorii, czyli kiedy dziecko samo dotyka, również pojawiają się lęki. Czasami lęki dotykowe wydaję się nieprzewidywalne i dziwne dla otoczenia. Dziecko może wystraszyć się futra pluszaka, którego właśnie otrzymało w prezencie. Może bać się dotykania światłowodów, mimo, że są tak atrakcyjne wzrokowo. „Włosy” światłowodów wydają się straszne lub nieprzyjemne w dotyku. Lęki dotykowe pojawiają się u różnych dzieci z różnym natężeniem i w odniesieniu do różnych materiałów. Część dzieci nie ma wielu lęków dotykowych, a część dzieci ma ich nadmiar. W skrajnych sytuacjach utrzymują się długo, a dziecko musi pokonać wiele barier, aby uruchomić dotyk.
– przykłady rzeczy strasznych i dyskomfortowych dotykowo: pluszaki z długim futerkiem, lampki światłowodowe ( końcówki światłowodów), materiały chropowate, drapiące, klejące, śliskie itp.
– każde dziecko ma własne „straszne” materiały
– im większy deficyt wzroku, tym większy lęk dotykowyLęki dotykowe podzielone są 2 sfery: kiedy dziecko jest dotykane oraz kiedy dziecko samo dotyka. Zarówno jedna, jak też druga sfera, są trudne dla dziecka, ale też dla rodzica. Dziecko słabowidzące nie lubi dotyku obcych. Może bać się dotykania podczas terapii ruchowych, nie lubi rozbierania do badań i ćwiczeń. Mogą przyjść momenty, kiedy pojawia się lęk przed kąpielą. Mycie włosów, może być udręką, a zachlapanie twarzy wodą może skończyć się paniką. Rodzaje ubranek i materiałów również nie zostają obojętne. Są dzieci, które komfortowo czują się tylko w jednym rodzaju materiału i kroju ubranek. Zmiana komfortowych i tolerowanych materiałów kończy się zaniepokojeniem i płaczem. W drugiej kategorii, czyli kiedy dziecko samo dotyka, również pojawiają się lęki. Czasami lęki dotykowe wydaję się nieprzewidywalne i dziwne dla otoczenia. Dziecko może wystraszyć się futra pluszaka, którego właśnie otrzymało w prezencie. Może bać się dotykania światłowodów, mimo, że są tak atrakcyjne wzrokowo. „Włosy” światłowodów wydają się straszne lub nieprzyjemne w dotyku. Lęki dotykowe pojawiają się u różnych dzieci z różnym natężeniem i w odniesieniu do różnych materiałów. Część dzieci nie ma wielu lęków dotykowych, a część dzieci ma ich nadmiar. W skrajnych sytuacjach utrzymują się długo, a dziecko musi pokonać wiele barier, aby uruchomić dotyk.
…………..
4. LĘKI SŁUCHOWE
– lęk przed głośnymi dźwiękami – niemowlę i kilkulatek (głośna muzyka, organy w kościele, głośny śpiew na żywo)
– lęk przed nietypowymi dźwiękami – niemowlę (katarynka, pozytywka, głośne melodyjki i piosenki dla dzieci)
– lęk przed niektórymi zabawkami – niemowlę (głośne dźwięki zabawki, głośne szeleszczenie, trzeszczenie)
– z czasem lęki słuchowe ustępują, a zastępuje je ciekawość dźwiękówLeki słuchowe mogą być bardzo różne. Dzieci mogą bać się zarówno niektórych zabawek, jak też różnych dźwięków z otoczenia. Mogą to być lęki prozaiczne, jak melodyjka z pozytywki. Mogą to też być lęki spektakularne, jak organy. Rodzice przeważnie są dość zaskoczeni. Przyjęło się bowiem, że dziecko słabowidzące chłonie dźwięki niczym gąbka, rekompensując tym samym ograniczenia wzrokowe. Lęki słuchowe z czasem faktycznie zmienią się w ciekawość słuchową. Jednakże zanim do tego dojdzie, dzieci mogą przejść przez fazę lęków i paniki, związanych z różnymi odgłosami.
– lęk przed nietypowymi dźwiękami – niemowlę (katarynka, pozytywka, głośne melodyjki i piosenki dla dzieci)
– lęk przed niektórymi zabawkami – niemowlę (głośne dźwięki zabawki, głośne szeleszczenie, trzeszczenie)
– z czasem lęki słuchowe ustępują, a zastępuje je ciekawość dźwiękówLeki słuchowe mogą być bardzo różne. Dzieci mogą bać się zarówno niektórych zabawek, jak też różnych dźwięków z otoczenia. Mogą to być lęki prozaiczne, jak melodyjka z pozytywki. Mogą to też być lęki spektakularne, jak organy. Rodzice przeważnie są dość zaskoczeni. Przyjęło się bowiem, że dziecko słabowidzące chłonie dźwięki niczym gąbka, rekompensując tym samym ograniczenia wzrokowe. Lęki słuchowe z czasem faktycznie zmienią się w ciekawość słuchową. Jednakże zanim do tego dojdzie, dzieci mogą przejść przez fazę lęków i paniki, związanych z różnymi odgłosami.
…………….
5. LĘKI WZROKOWE
– są indywidualne dla każdego dziecka
– dziecko może bać się nietypowych rzeczy lub zjawisk (np. świetliki)
– dziecko może bać się niektórych zabawek ze światłami i dźwiękiem
– może bać się zjawisk dużych, szybko przemieszczających się, wydających dodatkowo głośny dźwiękLęki wzrokowe mogę wydawać się najbardziej zaskakujące. Wydaje się, że jeśli dziecko nie widzi dokładnie, nie wystraszy się niczego, co zobaczy. Okazuje się jednak, że jest inaczej. Dobrym przykładem są wielkie, bajkowe postacie spotykane na imprezach dla dzieci. Dokładnie chodzi o animatorów przebranych obszerne stroje bohaterów znanych z bajek dla dzieci. Sporo dzieci słabowidzących boi się tych ogromnych dla nich postaci. Straszny wydaje się zarówno strój, jak też duże rozmiary pluszaka. Z czasem oraz rozwojem dziecka, lęki wzrokowe zanikają, a dziecko zaczyna dziwić się, że czegoś się bało.
– dziecko może bać się nietypowych rzeczy lub zjawisk (np. świetliki)
– dziecko może bać się niektórych zabawek ze światłami i dźwiękiem
– może bać się zjawisk dużych, szybko przemieszczających się, wydających dodatkowo głośny dźwiękLęki wzrokowe mogę wydawać się najbardziej zaskakujące. Wydaje się, że jeśli dziecko nie widzi dokładnie, nie wystraszy się niczego, co zobaczy. Okazuje się jednak, że jest inaczej. Dobrym przykładem są wielkie, bajkowe postacie spotykane na imprezach dla dzieci. Dokładnie chodzi o animatorów przebranych obszerne stroje bohaterów znanych z bajek dla dzieci. Sporo dzieci słabowidzących boi się tych ogromnych dla nich postaci. Straszny wydaje się zarówno strój, jak też duże rozmiary pluszaka. Z czasem oraz rozwojem dziecka, lęki wzrokowe zanikają, a dziecko zaczyna dziwić się, że czegoś się bało.
———————————————————
Na koniec jeszcze bardzo ważne przypominajki i podsumowania:———————————————————
PAMIĘTAJ! Lęki dziecka z dysfunkcją wzorku są naturalnym mechanizmem obronnym. U jednego dziecka może wystąpić jeden, kilka lub wszystkie wymienione lęki.———————————————————
WAŻNE! Wiele lęków znika wraz z wiekiem i rozwojem dziecka.———————————————————
BARDZO WAŻNE! Jeśli zauważysz lęki u swojego dziecka słabowidzącego, zrozum i wspieraj dziecko. Nie próbuj siłowo niwelować lęków, daj dziecku czas i dostosuj otoczenie do potrzeb dziecka.———————————————————
———————————————————
Kontakt z nami:
folksmolk@gmail.com (pracownia pedagogicznych pomocy wzrokowych) lub Profil na FB, gdzie jesteśmy jako Doświadczalnia Świata
Strona FB Mamotatopokazmi .