Już dziecko w wieku niemowlęcym zaczyna interesować się twórczością własną. Niemowlę potrzebuje rozwoju wzroku, postrzegania, percepcji wzrokowej, umiejętności motorycznych, manualnych i manipulacyjnych, aby rozpocząć jedną ze swoich pierwszych kreatywności. Bardzo ważny staje się fakt, ze jedną z pierwszych twórczości i kreatywności dziecka jest aktywność plastyczna. Fakt ten, pokazuję również twórczość plastyczną, jako ważną część działalności i życia człowieka – niezbędną do rozwoju i poznawania.
W rozwoju dziecka, plastyka, zabawy oraz zajęcia plastyczne są dużo ważniejsze, niż się powszechnie wydają. Potocznie, plastyka odbierana jest jako rozwijanie talentów plastycznych, jednak w odniesieniu do niemowląt i najmłodszych dzieci, ma ona zupełnie inny wydźwięk i dużo ważniejszą rolę rozwojową. Jest ona bowiem najbardziej naturalną formą rozwoju widzenia, percepcji wzrokowej, manualności, koordynacji oko – ręka, grafomotoryki dziecięcej oraz wielu innych umiejętności. A co jeszcze bardziej interesujące – plastyka, zabawy i zajęcia plastyczne, są jedną z najbardziej naturalnych i przystępnych dla dziecka, form rozwoju widzenia i wielu funkcji rozwojowych, u dzieci z problemami wzrokowymi.
Już niemowlę w wieku 11 – 12 miesiąc życia, podejmuje się RYSOWANIA i posługiwania się narzędziami rysunkowymi – pozostawiającymi ślad na kartce papieru. Niemowlę, któremu damy do rączki flamaster i nakierujemy ją na czystą kartkę – będzie rysowało i zainteresuje się tworzonymi przez siebie kreskami. Pierwszymi powstałymi rysunkami dziecka są tzw. BAZGROTY. Są to prace plastyczne najmłodszych niemowląt i najmłodszych dzieci, przedstawiające KRESKI albo KROPKI lub kreski i kropki razem. Niemowlę zaczyna dostrzegać, ze jego działalność pozostawia ślad na kartce i jest tym bardzo zainteresowane. Dziecięce rysowanie jest kolejnym i naturalnym etapem rozwoju każdego dziecka. Każde niemowlę lub małe dziecko – wcześniej czy później – zaczyna interesować się rysowaniem, malowaniem lub „lepieniem”. Nie jest to związane z „talentem plastycznym”, tylko z naturalnym biegiem rozwojowym. Każde dziecko rysuje i śpiewa – bo takie są potrzeby emocjonalne i rozwojowe młodego organizmu. Dopiero w wieku kilku i kilkunastu lat ujawniają się zdolności plastyczne i muzyczne, związane z talentem i ukierunkowaniem na daną dziedzinę artystyczną. Nie należy ograniczać kreatywności dziecka, a tylko ją wspomagać i rozwijać, poprzez udostępnianie odpowiednich materiałów i narzędzi rysunkowych.
Zawsze należy pamiętać, że zabawy plastyczne najmłodszych dzieci bezpośrednio wpływają na rozwój widzenia, percepcji wzrokowej, manualności, koordynacji oko – ręka, grafomotoryki oraz wielu innych umiejętności. Rozwój jednak, nastąpi wyłącznie wtedy, kiedy zabawy plastyczne odpowiednio przygotujemy – tzn. podamy odpowiednie do wieku i do widzenia dziecka materiały i narzędzia plastyczne.
Aby dziecko widziało rysowane przez siebie kreski i kropki (bazgroty), MATERIAŁY PLASTYCZNE należy dostosować do jego możliwości (wzrokowych, manualnych i motorycznych). Tylko odpowiednio dobrane materiały plastyczne pozwolą dziecku dobrze się bawić, a przy tym rozwijać wzrokowo, percepcyjnie i manualnie.
ORGANIZUJĄC ZABAWY PLASTYCZNE DLA NIEMOWLĄT, TRZYMAJMY SIĘ KILKU ZASAD:
1. DAJEMY DZIECKU ZAWSZE CZYSTE KARTKI.
Widząc „bazgroły”, a we właściwym ujęciu – BAZGROTY niemowląt i nie rozumiejąc ich znaczenia, rodzice często dają dziecku do rysowania gazety lub zarysowane już kartki. Jest to częsty i podstawowy błąd opiekunów. Gazeta, zarysowane lub kolorowe kartki nie pozwalają dziecku na zobaczenie rysowanych przez siebie kresek i kropek.
CZYSTA BIAŁA KARTKA, daje możliwość bardzo dokładnego zaobserwowania powstających kresek i kropek. Dziecko rysując, obserwuje powstające bazgroty, ćwiczy widzenie, koncentrację wzroku na szczególe, percepcję wzrokową, koordynacje oko – ręka, możliwości manipulacyjne dłoni, umiejętność trzymania narzędzia oraz posługiwania się nim. Obserwowanie powstających linii i kropek jest początkiem koncentracji wzroku – wykorzystywanej później podczas pisania, czytania, uczenia się oraz precyzyjnych czynności manualnych.
2. DO RYSOWANIA DAJEMY NIEMOWLĘCIU FLAMASTRY, PASTELE OLEJNE LUB DŁUGOPISY.
Najczęściej kupowanym narzędziem rysunkowym są kredki ołówkowe lub kredki świecowe. Nie są one jednak właściwe dla niemowląt – dają jasną, trudną do zauważenia kreskę – a tylko kreskami posługuje się niemowlę. Tak więc nie dajemy niemowlęciu do rysowania kredek ołówkowych ani świecowych. Możliwości wzrokowe, koncentrowanie wzroku oraz możliwości manualne niemowlęcia wymagają narzędzia rysującego wyraźnie, mocną kreską, a jednocześnie nie wymagającego mocnego docisku. Najlepszym wyjściem są flamastry, kolorowe długopisy lub pastele olejne. Flamastrów nie kupujmy drogich – dziecko zapewne będzie dociskać je do kartki i szybko niszczyć, jednak to co narysuje i zobaczy, będzie już jego rozwojem i doświadczeniem. Na jakość produktu należy zwrócić uwagę w przypadku pasteli – rączki dziecka z pewnością będą nimi pobrudzone, a ponadto maluch może włożyć je do ust. Należy zwrócić uwagę na nietoksyczność pasteli.
3. NIE POPRAWIAJMY DZIECKA I NIE POKAZUJMY DZIECKU CO I JAK MA RYSOWAĆ.
Jednym z najczęstszych błędów (zaraz po mówieniu, że dziecko nic nie narysowało, tylko „nabazgrało”), jest ciągłe poprawianie dziecka. Poprawiane jest trzymanie narzędzia pisarskiego, poprawiane są rysunki dziecka, a czasami nawet rodzice trzymając rękę niemowlęcia, usilnie rysują „ludzika”. Wszystkie te działania, są szkodliwe dla dziecka – zarówno rozwojowo (zamiast przyspieszać opóźnia się naturalny rozwój), jak też emocjonalnie (niskie poczucie wartości wciąż poprawianego dziecka). Nie należy poprawiać dziecka w trzymaniu narzędzia rysowniczego (flamastra, pasteli, długopisu). Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy niemowlę trzyma narzędzie na tyle źle, że w ogóle nie pozostawia śladu na kartce, lub trzyma narzędzie odwrotnie. Wtedy należy dziecku pomóc, ale kiedy tylko maluch będzie w stanie trzymać flamaster już sam, nie należy już więcej go poprawiać. Dziecko samo znajdzie najlepszy dla siebie sposób trzymania narzędzia rysunkowego.
Nie należy również poprawiać rysunków dziecka („bo tu nic nie widać”), nie wolno pokazywać dziecku co i jak ma rysować. Jedyną możliwą formą rysunkową niemowląt, są BAZGROTY. U jednych dzieci występują do około trzeciego roku życia, u innych trochę dłużnej. Są naturalną formą rozwojową i zanim dziecko zacznie rysować tak długo oczekiwane postacie, domki lub pojazdy, dziecko przejdzie jeszcze przez wiele faz rozwoju rysunku. Należy wiec uzbroić się w cierpliwość i spokojnie wspierać dziecko w kolejnych pracach plastycznych.
4. ZBIERAJMY I OPISUJMY PRACE DZIECKA. Przyjemnie jest spojrzeć po jakimś czasie na dokonania dziecka. Ponadto poprzez porównanie prac plastycznych dziecka, widzi się rozwój jego możliwości manualnych, wzrokowych i emocjonalnych. W przypadku niemowlęcia nie można określić co maluch rysuje, jednak możemy opisać rysunek następująco: imię, nazwisko, wiek, data.
Zapraszamy do kolejnego działu: Rysunki niemowląt (kliknij tutaj)
Kontakt z nami – e-mail: mamotato@onet.eu
Facebook – dołącz do nas – jesteśmy na Facebooku jako Mamotatopokazmi oraz na naszym profilu, jako Doświadczalnia Świata.