Mówiąc o roczniaku, myślimy o dziecku w wieku: 12 – 24 miesiąc życia. Jest to więc przedział 12 miesięcy. Maluch ukończył pierwszy rok i przechodzi przez drugi rok życia. W tym czasie dziecko rozwinie zdolności manualne, wzrokowe oraz motoryczne. Ważne jest, aby wraz z tym postępem roczniak rozwijał się również w kwestii intelektu, samodzielności i kreatywności.

Twórczość własna – tutaj plastyczna, jest naturalną potrzebą rozwojową każdego małego dziecka. Jednak, aby była ona przyjemnością dla dziecka i rozwijała wzrok, koordynację oko – ręka, manualność intelekt oraz inne cechy, materiały oraz narzędzia plastyczne powinny być dostosowane do wieku i możliwości wzrokowo – manualnych roczniaka.

Zalecenia są więc następujące.

   1. Podstawowe narzędzia plastyczne. Podobnie jak w późnym wieku niemowlęcym, dziecko potrafi posługiwać się narzędziami do rysowania, jednak muszą być one dostosowane do wieku. Roczniak, formą twórczości nawiązuje do późnego wieku niemowlęctwa – rysuje BAZGROTY. Powstają więc kreski i kropki. Możliwości wzrokowe i percepcyjne zwiększyły się, jednak dziecko nadal potrzebuje narzędzi mocno i wyraźnie rysujących. Powstała kreska musi być gruba, wyraźna i widoczna. Najlepszymi narzędziami nadal są więc flamastry i pisaki oraz pastele olejne. Nadal również (podobnie jak u niemowląt), NIE dajemy dziecku do rysowania kredek ołówkowych. Rysują one jasną i cienką kreskę, a ponadto dość często łamią się i trzeba kredkę mocno dociskać do kartki, co dla roczniaka staje się dyskomfortem i problemem. Dziecko rysując, obserwuje ruch ręki, powstałe kreski i kropki. Powstałe bazgroty muszą więc być na tyle wyraźne i na tyle proste w wykonaniu, aby zabawa była zabawą, a nie trudnym zadaniem. Podobnie jak w okresie niemowlęcym, nie kupujmy drogich flamastrów, ponieważ mały rysownik z pewnością szybko będzie je niszczył (stukając w kartkę wkład flamastra zostaje spłaszczony). Niemniej jednak, to czego dziecko nauczy się taką zabawą, warte jest tych zniszczeń i kosztów. Większą uwagę należy zwrócić na pastele – dziecko może włożyć umazane pastelami rączki do buzi, warto więc zwrócić uwagę na wysoką jakość i nietoksyczność pasteli.

W końcowym etapie roczniactwa – kiedy dziecko zbliża się do przejścia w czas dwulatka, można wprowadzać narzędzia rysunkowe o nieco węższej kresce. Dojrzały roczniak, zainteresuje się długopisem (mogą być kolorowe wkłady) oraz ołówkiem (najlepiej miękkości „B” i wyżej: od B1, nawet do B8). Rodzic musi sam zobaczyć dziecko przy pracy tymi narzędziami i zdecydować, czy ołówek i długopis już się nadają dla jego pociechy. Wprowadzenie tych narzędzi (o cieńszej i bardziej precyzyjnej kresce), zmusza dziecko do intensywniejszego przyglądania się swojej działalności na kartce (rozwój wzroku i percepcji wzrokowej) oraz stabilniejszego trzymania narzędzia i operowania nim (rozwój koordynacji oko – ręka, manualności).

   2. Podstawowe materiały plastyczne. Podobnie jak w późnym niemowlęctwie, roczniakowi do malowania i rysowania, dajemy zawsze czyste kartki. Nigdy nie dajemy kartek zarysowanych lub gazet. Dziecko musi widzieć, co udało mu się pozostawić na kartce. Jeżeli owa kartka już jest zarysowana lub bardzo kolorowa, to cała praca idzie na marne. Roczniak wymaga przede wszystkim czystej białej kartki. Można urozmaicać prace kartkami kolorowymi, jednak wtedy należy dobrać odpowiednie narzędzie i jego kolor. Na białej kartce można rysować i malować większością narzędzi. Na czerwonej, niebieskiej lub zielonej natomiast, należy zastosować przede wszystkim pastel (tylko pastele będą widoczne na kolorowej kartce), a jego kolor musi być dużo jaśniejszy lub dużo ciemniejszy od tła. Przykładowo, na czerwonej kartce roczniak, może rysować pastelem żółtym i białym. Na niebieskiej białym, żółtym, różowym, a na żółtej kartce sprawdzają się kolory ciemne: niebieski, granatowy, fioletowy itp. Nie należy jednak dziecku nic narzucać. Jeżeli dobrze bawi się przy białej kartce, należy przy niej pozostać. Tylko dla urozmaicenia można zaproponować kolorową kartkę i odpowiednie kolory pasteli, jednak dziecko wcale nie musi chcieć podjąć się takiej zabawy i ma do tego prawo!

   3. Farby dla roczniaka. Maluch zbliżający się do wieku dwulatka – dojrzały roczniak, zaczyna interesować się malowaniem. Fascynujące staje się mieszanie pędzlem w wodzie, przyglądanie się powstawaniu kolejnych kolorów po płukaniu pędzla z farbą oraz mieszanie kolorowych farb na palecie (np. styropianowej lub plastikowej tacce po żywności). W nieco późniejszym czasie – dwulatka – woda staje się jednym z największych zainteresowań dziecka. Stąd możliwość zamaczania, mieszania, i malowania staje się już u dojrzałego roczniaka bardzo interesująca. Jeżeli rodzic stwierdzi, że chce dziecku przedstawić malowanie jako zabawę, może wprowadzić farby do stałego grafika rozrywki roczniaka. Tutaj, podobnie jak przy narzędziach rysujących, rodzic musi przestrzegać kilku zasad w wyborze farb i pędzli, aby roczniak mógł z zabawy rozwojowo skorzystać:

  a) dla roczniaka nadają się tylko farby o wyraźnej, intensywnej barwie. Kupujmy więc przede wszystkim FARBY PLAKATOWE. Najczęstszym błędem rodziców jest dawanie najmłodszym dzieciom farb akwarelowych. Wbrew obiegowej opinii i niskiej cenie, malowanie farbami akwarelowymi są jedną z najtrudniejszych technik malarskich. Ponadto, plama wykonana akwarelą jest przejrzysta i bardzo jasna. Roczniak skupi się przede wszystkim na maczaniu pędzla w wodzie i mieszaniu nim w farbie. Akwarelka jest jasna sama z siebie, a jeżeli zostanie jeszcze rozwodniona ciągłym nawadnianiem przez dziecko, plama nakładana na kartkę będzie po prostu niewidoczna. Kupujmy więc przede wszystkim farby plakatowe – mogą być szkolne. Na pierwsze próby malowania, wystarczą zwykłe plakatówki. W późniejszym czasie, będzie można poszukać farb fluorescencyjnych, lub innych ciekawych efektów. Jeżeli dziecko jest alergikiem, można rozpatrzeć się za plakatówkami wyższej jakości. Nie dajemy dziecku całych farb, lecz nakładamy troszeczkę każdej farby na paletkę (można użyć tacek styropianowych lub plastikowych po żywności), a w oddzielnym pojemniczku wodę. Należy pamiętać, że pojemnik musi być ciężki (np. kubek ceramiczny, miseczka ceramiczna), ponieważ roczniak będzie tak mocno mieszał wodę, że lekkie naczynie z pewnością przewróci się. Jeżeli rodzic nie chce wybrać farb plakatowych i skłania się ku akwarelkom, dopuszczalnym rozwiązaniem są GWASZE. Przypominają one w wyglądzie zewnętrznym akwarele (nie trzeba nakładać ich na tackę), jednak mają ciemniejsze oraz intensywniejsze barwy niż akwarelki. Dzięki temu mogą nadawać się również dla roczniaka.

   b) dla roczniaka kupujmy pędzle raczej grube (w numeracji na pędzelkach powyżej 4). Obecnie w sklepach można kupić niedrogie – półprofesjonalne zestawy pędzli. Nie kupujmy standardowych (bardzo tanich ) pędzelków dla dzieci. Lepiej kupić mały zestaw kilku lepszych pędzelków. Pędzle najtańsze, oferowane dzieciom do szkoły, „rozczapierzają się” na kartce i robią dziwnie powielony ślady. Roczniak musi dokładnie widzieć swoje ruchy na kartce papieru. Nawet jeżeli dla rodzica jest to po prostu bazgranie (dziecko nadal posługuje się bazgrotami), powinien zadbać o odpowiednie dostosowanie materiałów plastycznych do wieku malucha. Tylko wtedy, rozwój poprzez zabawę będzie faktycznie rozwojem.

  c) do malowania farbami przez roczniaka, nadają się przede wszystkim kartki białe. Oczywiście kartki muszą być czyste – niezarysowane wcześniej (chyba, że łączymy techniki) i nie dajemy gazet.

  4. Tablice świetlne. Rodzice chcący zapewnić dziecku intensywny a zarazem ciekawy i przyjemny rozwój, mogą zainwestować w ciekawe narzędzie oraz zabawkę jednocześnie: tablicę świetlną. Jest to doskonała rozrywka i narzędzie rozwojowe, zarówno dla dzieci widzących prawidłowo, jak również dla dzieci z problemami wzrokowymi. Tablice świecą (różnymi kolorami), można po nich rysować i zmazywać. Maluch ma mnóstwo zabawy i jest bardzo zaciekawiony. Tablice świetlne, czasami nie są niestety tanie, jednak jeżeli rodzice chcą zapewnić dziecku ciekawe i rozwijające zajęcia, warto, aby zainwestowali w takie narzędzie. Szczególnie jest ono polecane dla najmłodszych z dysfunkcjami wzrokowymi – dziecko może bawić się kolorowym światłem oraz dokładnie zobaczyć własną twórczość. Dla nich oraz dzieci widzących prawidłowo, tablica świetlna udostępnia rozwój wzroku, patrzenia, skupienia wzroku na szczególe oraz rozwój manualny i koordynacyjny. Zainteresowany roczniak, jest w stanie poznawać funkcje urządzenia z ogromnym zaangażowaniem, ćwiczy trzymanie i podtrzymywanie urządzenia, sprawdza co udało mu się narysować i dokładnie obserwuje swoje działania. Ćwiczy również koordynację oko ręka oraz dokładną manipulację dłoni, przygotowującą dziecko do pisania, czynności precyzyjnych i bardzo dokładnych. Pozwalajmy dzieciom na twórczą zabawę, bo to droga do kreatywności, samodzielności i późniejszego radzenia sobie w różnych sytuacjach. Nie ingerujmy w zabawę zainteresowanego roczniaka, nie pokazujmy jak „poprawnie” rysuje się i maluje oraz odpowiednio trzyma się zabawki, nawet wtedy, kiedy maluch rysuje od tyłu lub do góry nogami… Roczniak poznaje swoje możliwości oraz możliwości zabawek i narzędzi, pozwólmy mu na taki – twórczy rozwój. 

Jesteśmy bardzo często pytani o tablicę świetlną, której używamy. Dla nas najbardziej sprawdziła się COBI GLODOODLE TABLICA ŚWIETLNA ZNIKOPIS, jednak można szukać również innych tablic świetlnych. Obecnie pojawia się dużo różnych ofert.

Tablica świetlna mamotatopokazmi.pl

    5. Komputer – rysowanie, malowanie, zabawa! Żyjemy w czasach, w których dostęp do komputerów, telewizorów, tabletów oraz innych urządzeń multimedialnych jest nieunikniony. Dziecko wcześniej czy później zainteresuje się komputerem i multimediami. Warto wykorzystać możliwości komputera i pracy multimedialnej do rozwoju dziecka, jednak w sensowny i kontrolowany sposób. Coraz częściej pojawiają się głosy o niekorzystnych skutkach dostępu dzieci do nowoczesnych technologii. Trzeba jednak wiedzieć, że używane pod kontrolą i w mądry sposób, stają się one dźwignią rozwoju dla dzieci z różnorakimi problemami rozwojowymi. Przykładem mogą być postępy wzrokowe dzieci słabowidzących, specjalne programy dla dzieci, które nie mówią, czy rozwojowa praca emocjonalna z dziećmi z ADHD, czy spektrum autyzmu.

Z perspektywy plastycznej, można zaproponować dziecku pracę na prostych programach graficznych. Zabawa taka jest szczególnie polecana dzieciom z problemami wzrokowymi – kreska i plama wirtualna – na białym podkładzie jest wyjątkowo dobrze widziana. Dla dzieci widzących prawidłowo, praca przy komputerze to wyjątkowa rozrywka i niezwykłe urozmaicenie codziennych zabaw. Eksperci zachęcają do ograniczania pracy dzieci przy komputerze. Dlatego rodzic sam musi zdecydować kiedy wprowadzi komputer do grafika dziecka i na ile czasu zabawy pozwoli. Pierwsze zabawy przy komputerze można najwcześniej rozpocząć pod koniec roczniactwa – w okolicach 20 miesiąca życia. 

  Wystarczy prosty program na którym można rysować kreski lub plamy. W zaawansowanej wersji, maluch może pracować na tablecie graficznym (jeżeli rodzic taki posiada), rysując specjalnym pisakiem po płaszczyźnie. W wersji najprostszej, wystarczy myszka i determinacja malucha. Jeżeli rodzic uważa, że jego pociecha nie nadaje się jeszcze na pracę komputerową, można rozpocząć ją w wieku późniejszym.

Zapraszamy do kolejnego działu:  Rysunki roczniaka (kliknij tutaj).

Kontakt z nami – e-mail:  mamotato@onet.eu

Facebook – dołącz do nas – jesteśmy na Facebooku jako Mamotatopokazmi   oraz na naszym profilu, jako Doświadczalnia Świata.