Nawiązanie relacji z małym dzieckiem słabowidzącym jest zupełnie inne niż mówienie do starszego dziecka słabowidzącego. W nawiązaniu kontaktu z dzieckiem z obniżoną ostrością widzenia, ważnych jest wiele czynników rozwojowych: wiek, poziom widzenia funkcjonalnego dziecka, poziom rozwoju emocjonalnego dziecka, poziom rozwoju mowy czy indywidualne cechy każdego dziecka. Każdy z tych czynników wpływa na wygląd relacji z dzieckiem.
………………..
Z malutkim dzieckiem słabowidzącym nawiązujemy relację, ponieważ ono nie nawiązuje kontaktu wzrokowego i jeszcze nie mówi, dopiero uczy się rozumieć mowę. Brak kontaktu wzrokowego z malutkim dzieckiem jest bardzo mylący. Wydaje się, że dziecko nie nawiązuje z nami żadnego kontaktu, bo nie patrzy nam w twarz, nie przygląda się, nie odpowiada uśmiechem na uśmiech. To dlatego, musimy nauczyć się poprawnej relacji z malutkim dzieckiem słabowidzącym oraz poznać indywidualne formy komunikacji dziecka.
……………………..
Do starszego dziecka słabowidzącego mówimy i rozmawiamy z nim, nawiązujemy dialog. Starsze dziecko lepiej korzysta ze wzroku, więcej rozumie i posługuje się kontaktem werbalnym, niezależnie od tego jaki jest poziom mówienia. To dlatego kontakt z małym dzieckiem słabowidzącym, a kontakt ze starszym dzieckiem słabowidzącym, to dwie zupełnie różne postawy i dwa różne systemy działania.
…………………..
Bardzo ważne są lęki dziecka słabowidzącego. U małego dziecka lęki są dużo mocniejsze, niż u dziecka starszego. To właśnie dlatego, do starszego dziecka z dysfunkcją wzroku można i należy podejść, aby mogło osobę mówiącą zobaczyć. Dobrze jest również dziecko delikatnie dotknąć, aby wiedziało ono, że mówimy konkretnie do niego. U malutkiego dziecka słabowidzącego, techniki tej nie można zastosować. Małe dziecko z dysfunkcją wzroku nie posługuje się wzrokiem tak, jak starsze dziecko. Do tego przeżywa różne lęki wynikające z obniżonej ostrości widzenia. Nie możemy więc podejść do dziecka, jeśli widzimy wyraźne oznaki strachu. Nie możemy też dziecka dotknąć, ponieważ wiele malutkich dzieci słabowidzących boi się dotyku osób obcych lub mniej znanych. Czynnikiem wspólnym jest wypowiadanie imienia dziecka, aby dziecko wiedziało, że mówimy konkretnie do niego. Pojawiają się jednak różnice nawet w kwestii imienia. O ile starsze dziecko rozpozna swoje imię w różnych wersjach o tyle małe dziecko ma swoje wymagania fonetyczne. System zachowania względem dziecka słabowidzącego malutkiego, a starszego, jest więc zupełnie inny.
…………………………………….
Umiejętność nawiązania relacji z małym dzieckiem z dysfunkcją wzroku, nie jest procesem automatycznym. Takiej relacji trzeba się nauczyć. Spokojnie i cierpliwie uczymy się dziecka. Spokojnie i cierpliwie uczymy się widzenia dziecka oraz jego funkcjonowania. Spokojnie i cierpliwie tłumaczymy w najbliższym i dalszym otoczeniu. Najpierw musimy nauczyć się nawiązywać relację z małym dzieckiem z dysfunkcją wzroku, a potem musimy nauczyć się mówić do starszego dziecka z dysfunkcją wzroku. Dlaczego? Ponieważ dziecko z dysfunkcją wzroku, nie nawiązuje z nami kontaktu wzrokowego i nie widzi najbliższego otoczenia. Nie interesuje się światem zewnętrznym tak, jak dzieci widzące normatywnie. Małe dziecko z dysfunkcją wzroku jest bardziej płaczliwe, zalęknione i wrażliwe. Starsze dziecko z dysfunkcją wzorku, może nie wiedzieć, że mówi się konkretnie do niego, a w stresie i lęku może zupełnie nie rozumieć słów.
………………..
Jakie są więc skutki braku kontaktu wzrokowego? U małego dziecka, skutkiem jest pozorny brak kontaktu z dzieckiem oraz spora ilość lęków wynikających z ograniczeń wzrokowych. Co więcej, dla nas, ludzi widzących, brak kontaktu wzrokowego z malutkim dzieckiem jest bardzo mylący. To dla nas, ludzi dorosłych i posługujących się kontaktem wzrokowym w relacjach społecznych, kontakt wzrokowy jest dużo ważniejszy, niż dla malutkiego dziecka. Bo noworodek lub niemowlak w pierwszych miesiącach życia, tak naprawdę nie widzi nas dokładnie. Przygląda się twarzy rodzica, uspokaja się, jest zaciekawiony, ale nie interpretuje twarzy człowieka tak, jak dorosła osoba. My natomiast, odbieramy spojrzenie dziecka jako dokładną interpretacje naszej twarzy i wręcz czytanie z naszego spojrzenia. To dla nas więc, brak kontaktu wzrokowego z dzieckiem z słabowidzącym lub niewidomym jest pozornym barakiem jakiegokolwiek kontaktu. A dziecko kontaktuje się z nami, tylko pozostałymi ścieżkami sensorycznymi. Wydaje dźwięki, przytula się, dotyka nas i chwyta, uspokaja się lub płacze, co również jest komunikatem dla nas. U starszego dziecka, skutkiem braku kontaktu wzrokowego jest nieprawidłowa komunikacja z dzieckiem. Dziecko z dysfunkcją wzroku może nie wiedzieć, że ktoś mówi do niego. Nie będzie reagować, jeśli nie będziemy mówili do niego prawidłowo. Wśród wielu osób, w dużej przestrzeni, czy w hałasie, nie będzie wiedziało, że ktoś mówi właśnie do niego. Nie przywita się z nami, jeśli to my nie wykonamy przywitania odpowiednio.
……………………….
Kontakt z dzieckiem z dysfunkcją wzorku, wymaga bardzo konkretnej, choć bardzo prostej wiedzy. Jeśli nie wprowadzimy odpowiednich form kontaktu, nie nawiążemy odpowiedniej relacji. W przestrzeni publicznej pojawia się określenie savoir-vivre względem osoby słabowidzącej lub niewidomej. To niewłaściwe określenie i kolejny nieprawdziwy stereotyp. Nie uczymy się grzeczności. Mamy nauczyć się form kontaktu, a więc tak naprawdę uczymy się odrębnego, choć bardzo prostego języka funkcjonalnego. Grzeczność nam nie pomoże, ale umiejętność dostosowanej i komfortowej komunikacji już tak. To komfort nie tylko dla dziecka z dysfunkcją wzroku, ale również dla nas. Prawidłowa i prosta komunikacja otwiera drogę do relacji, rozmowy oraz dialogu. Uczymy się więc komunikacji z dzieckiem z dysfunkcją wzroku w dwóch krokach:
……………………….
1. JAK NAWIĄZYWAĆ RELACJĘ Z MAŁYM DZIECKIEM SŁABOWIDZĄCYM: OD URODZENIA DO KILKULATKA.
JAK NAWIĄZYWAĆ RELACJĘ Z MAŁYM DZIECKIEM SŁABOWIDZĄCYM- OD URODZENIA DO KILKULATKA
JAK NAWIĄZYWAĆ RELACJĘ Z MAŁYM DZIECKIEM SŁABOWIDZĄCYM: OD URODZENIA DO KILKULATKA. Poradnik PDF do samodzielnego wydruku.
Link do poradnika w PDF:
…………………..
2. JAK MÓWIĆ do dziecka słabowidzącego.
JAK MÓWIĆ DO DZIECKA SŁABOWIDZĄCEGO. PDF do samodzielnego wydruku 1.
JAK MÓWIĆ do dziecka słabowidzącego. Poradnik pedagogiczny w PDF do samodzielnego wydruku.
Link do poradnika w PDF:
……………………
Niepełnosprawność wzrokowa może wystąpić samodzielnie. Retinopatia wcześniacza, zaćma wrodzona, hipoplazja nerwu wzrokowego, zmętnienia rogówek, małoocze, podwichnięcie soczewki, bardzo wysoki astygmatyzm, bardzo wysoka krótkowzroczność, bardzo wysoka nadwzroczność, wrodzone wady rozwojowe oczu oraz inne poważne dysfunkcje wzroku. Te wszystkie problemy mogą występować samodzielnie, wpływając na funkcjonowanie dziecka oraz komunikację z dzieckiem.
…………
Niepełnosprawność wzrokowa, może też towarzyszyć dużej części innych niepełnosprawności. Niepełnosprawność ruchowa (np. MPD), wcześniactwo z całym pakietem powikłań wcześniaczych (np. słabowidzenie, niedosłuch, MPD, NI), różnorakie powikłania okołoporodowe, Zespół Downa oraz inne sprzężenia. Wszystkie te obszary zawsze łączą się z uszkodzeniem wzroku i słabowidzeniem różnego stopnia. Konsekwencją ograniczenia widzenia, jest inny sposób nawiązania relacji. Aby poprawnie nawiązywać relację z dzieckiem słabowidzącym, należy stosować odpowiednie i proste zasady.
……………..
Poradnik pedagogiczny: JAK MÓWIĆ DO DZIECKA SŁABOWIDZĄCEGO. PDF do samodzielnego wydruku.
……..
Odbiorcy poradnika:
– rodzice
– terapeuci, którzy rozpoczęli pracę z dzieckiem słabowidzącym
– pedagodzy specjalni
– nauczyciele współorganizujący kształcenie specjalne
– wychowawcy klas I – III
– nauczyciele przedmiotowi
………………………
Wykorzystanie poradnika:
– RODZICE: zrozumienie potrzeb dziecka słabowidzącego, edukacja najbliższego otoczenia, przekazanie poradnika do terapeuty, przedszkola, szkoły w celu pokazania poprawnej komunikacji z dzieckiem słabowidzącym
– PEDAGODZY i TERAPEUCI: przygotowanie uczniów, kadry pedagogicznej oraz rodziców dzieci zdrowych, na współpracę z uczniem z dysfunkcją wzroku lub z dodatkowymi sprzężeniami,
– PEDAGODZY i TERAPEUCI: rozmowy z uczniami na temat niepełnosprawności wzrokowej,
– PEDAGODZY i TERAPEUCI: osobista współpraca z dzieckiem słabowidzącym
…………………………
Poruszane tematy:
– jak mówić do dziecka słabowidzącego
– jak witać się z dzieckiem słabowidzącym
– jak witać się podaniem dłoni z dzieckiem słabowidzącym
– dlaczego dziecko słabowidzące nie utrzymuje kontaktu wzrokowego
– jak dziecko słabowidzące odbiera emocje drugiej osoby, jeśli nie widzi mimiki twarzy
– co to znaczy, że dziecko słabowidzące ma fragmentaryczny obraz świata
…
Poradnik zawiera 11 stron. Infografikę oraz 10 stron opisu. Przedstawione zasady postępowania są stosowane zarówno u dzieci przedszkolnych, w wieku szkoły podstawowej, w szkole ponadpodstawowej oraz u osób dorosłych. W zakresie przygotowania rówieśników na współpracę z uczniem słabowidzącym, należy prowadzić rozmowy, tłumaczyć, jakie są zasady zachowania względem osoby z obniżoną ostrością wzroku. Dzieci z ostatnich klas szkoły podstawowej oraz licealiści mogą korzystać z infografiki również sami, na gazetce szkolnej. Licealiści mogą korzystać samodzielnie zarówno z infografiki oraz z opisu.
………………
JAK MÓWIĆ DO DZIECKA SŁABOWIDZĄCEGO. PDF do samodzielnego wydruku 1.
…………..
L i n k do zakupu PDF na platformie „Złoty nauczyciel”: ……….
K L I K N I J T U T A J
……………………………………
Kontakt z nami:
folksmolk@gmail.com (pracownia pedagogicznych pomocy wzrokowych)
lub
Strona FB Mamotatopokazmi